Köpeklerde gençlik hastalığı evcil köpeklerin yanı sıra vahşi köpek, çakal, tilki, kurt, kokarca, rakun, panda gibi çeşitli hayvanlarda görülen viral bir hastalıktır. Gençlik hastalığı köpeklerin yakalanabileceği en ciddi hastalıklardan birisi olsa da aşılama ile önlenebilir. Yavru ve yetişkin köpekler için aşılama takvimi hakkında detaylı bilgi veren blog yazımızı inceleyerek gençlik aşısı ve diğer aşılar hakkında bilgi alabilirsiniz.
Gençlik Hastalığı Nedir?
Gençlik hastalığı virüsü adının bu hastalığı tanımayanlar için yanıltıcı olduğunu söylemek gerekir. Bu hastalık her yaşam evresinde köpeklerin solunum, sindirim ve sinir sistemini etkileyen; çok hızlı bir şekilde bulaşan ve genellikle ölümcül sonuçları olan bir hastalıktır. Gençlik hastalığı paramyxoviridae ailesinden yani insanlarda kızamık, kabakulak ve bronşiyolitis gibi hastalıklara neden olan virüs ailesine ait tek sarmallı bir RNA virüsüdür. Bu virüse bağlı hastalanma ve ölüm oranı hayvan türlerine göre farklılık gösterse de bazı türlerde %100\'e var ölüm oranlarından bahsetmek mümkündür. Evcil köpeklerde hastalık oluşturan gençlik hastalığı formu da oldukça yüksek bir öldürücülük oranına sahiptir. Hastalığın şiddeti, süresi ve sonucu da köpeğin yaşına, genel sağlık durumuna, bağışıklık sistemine ve en önemlisi de bulaşan virüsün varyansına göre farklılık göstermektedir.
Köpeklerde Gençlik Hastalığı Neden Olur?
Köpeklerde gençlik hastalığı viral bir hastalıktır ve oldukça kolay bir şekilde yayılır. Enfekte idrar, kan, tükürük ve solunum esnasında yayılan damlacıklar ile hayvanlar enfekte olurlar. Yapılan araştırmalara göre gençlik hastalığının en yaygın bulaşma nedeni damlacık yoludur. Öksürme, hapşırma gibi durumlarla ya da yiyecek ve su kaplarına salya yolu ile bulaşma durumunda köpeklerin gençlik hastalığına yakalanması olasıdır. Gençlik hastalığı yılın her döneminde yayılabilir, virüs soğuğa dayanıklıdır. Evcil köpekler arasında yapılan araştırmalarda köpeklerin çoğunlukla sonbahar ve kış aylarında bu hastalığa yakalandığı gözlemlenmiştir.
Köpeklerde Gençlik Hastalığı Belirtileri
Gençlik hastalığının semptomları hastalığın ne kadar ilerlemiş olduğuna bağlı olarak değişir. Gençlik hastalığı virüsü ile enfekte olan bir köpekte virüs farklı noktalara ilerlemeden önce ilk olarak solunum yollarındaki lenfatik dokuda çoğalır. Bu çoğalmanın sonucunda semptomlar aşamalı olarak ilerler.
Köpeklerde gençlik hastalığı belirtileri arasında ilk ortaya çıkan ve en yaygın olan gözlerin sulanması ve gözlerde irin benzeri bir akıntı meydana gelmesidir. Gözlerdeki akıntıya kısa süre ateşi iştahsızlık ve burun akıntısı eşlik eder. Köpeklere ateş enfekte olduktan 3 ila 6 gün sonra yükselmeye başlar. Enfekte olan köpekte başlangıç belirtilerinden sonra sürecin nasıl ilerleyeceği genellikle enfeksiyonun ciddiyetine ve köpeğin genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir.
İlk Aşamada Gençlik Hastalığı Belirtileri
- Ateş
- Burun akıntısı
- Göz akıntısı
- Anoreksiya
- Öksürme
- Beyin ve omurilik iltihabı
- Dermatit
Gençlik hastalığına yakalanan ve akut dönemde hayatta kalan köpeklerin patilerinde ve burunlarında hiperkeratoz adı verilen bir hastalık meydana gelir. Bu hastalık köpeğin patilerindeki yastıkların genişlemesine ve sertleşmesine neden olur.
Bazı durumlarda köpek gençlik hastalığına yakalandığı esnada bağışıklık sistemine saldıran ikincil bir bakteriyel enfeksiyon olabilir. Bu durumlarda zatürre, solum hızında değişme, nefes almada zorlanma, kusma ve ishal gibi belirtiler de ortaya çıkabilir.
İkinci Aşamada Gençlik Hastalığı Belirtileri
Hastalığın ikinci aşamasında virüs merkezi sinir sistemine saldırır ve nörolojik belirtiler ortaya çıkar. Bu aşamada:
- Başı eğik tutma
- Kısmi ya da tam felç
- Nöbet
- Tekrarlayan göz hareketi (nistagmus)
- Kas seğirmesi
- Çiğneme ve tükürme hareketlerinde artış
- Ölüm
Köpeklerde Gençlik Hastalığı Tedavisi
Köpeklerde gençlik hastalığının bir tedavisi yoktur. Hastalık klinik belirtilere bağlı ortaya çıkan şüphe sonucunda yapılan testler ile teşhis edilebilir. Teşhis alan köpeklere destekleyici tedavi olarak özel bakım uygulanabilir. Veterinerler bu durumda genellikle ishal, kusma gibi sorunlara bağlı dehidrasyonu önlemeye, ikincil bir enfeksiyon gelişimine izin vermemeye ve nörolojik semptomları tedavi etmeye odaklanır. Köpeklerde gençlik hastalığında hayatta kalma oranı ve enfeksiyonun süresi köpeğin bağışıklık sisteminin ne kadar güçlü olduğuna ve virüsün türüne bağlı olarak değişiklik gösterir.
Köpeklerde Gençlik Hastalığı İyileşir mi?
Köpeklerde gençlik hastalığı yüksek derecede ölümcül bir hastalıktır. Ancak bazı durumlarda destekleyici tedaviler sayesinde köpeğin tamamen iyileşmesi mümkündür. Köpeklerde gençlik hastalığı iyileşir mi? Sorusuna cevap vermeden önce köpeklerin mutlaka bu hastalığa karşı aşılanması gerektiğini ifade etmekte fayda var. Erken dönemde teşhis edilen, oldukça hızlı ve agresif tedaviler ile kontrol altına alınan semptomlar sonrasında köpeğin de bağışıklık sistemi güçlü ise köpeklerde gençlik hastalığı iyileşir. Ancak tam iyileşme sağlanmama ihtimali, nörolojik semptomların devam etme ihtimali de vardır.
Gençlik hastalığının kalıcı bozuklukları arasında:
- Çene spazmı
- Kas seğirmesi
- Sinir hasarı
- Nöbetler
- Beyin hasarı yer almaktadır.
Yavru Köpeklerde Gençlik Hastalığı
Yavruluk döneminde köpekler viral enfeksiyonlara karşı oldukça duyarlıdır. Bu nedenle yavruluk döneminde görülen tüm enfeksiyonlarla birlikte gençlik hastalığı da oldukça ciddidir ve maalesef genellikle ölümcüldür. Bu nedenle de gençlik hastalığına karşı her zaman çok dikkatli davranılmalı ve gerekli tüm önlemler alınmalıdır.
Köpeklerde Gençlik Hastalığı Nasıl Önlenir?
Köpeklerde gençlik hastalığını önlemenin en kolay ve doğru yolu aşılamadır. Yavru köpeklerde gençlik hastalığı aşısı 6. hafta itibarıyla yapılabilir. 16. haftaya kadar da gerekli tüm dozlar yapılabilir. Köpeklerde gençlik hastalığı aşısının sağladığı bağışıklık 3 yıla kadar ve hatta daha fazla sürebilir. Ancak bu noktada veteriner hekimlerin görüşlerine önem verilmeli ve aşının tekrarlanma sıklığını onların kararı ile belirlemeye özen göstermelidir. Çünkü veteriner hekimler bu aşının ne zaman tekrarlanacağına ilişkin bilgiyi yaşadığınız bölgedeki gençlik hastalığı yaygınlığına göre önerecektir.
Köpekleri Gençlik Hastalığından Koruma Yolları
- Köpeklerin gençlik hastalığına karşı düzenli olarak aşılandığından emin olunmalı.
- Aşı yavruluk döneminden itibaren yapılmalı eğer köpek sahiplenildiyse ilk iş olarak hiç aşısı yapılmamış gibi veteriner hekime götürülmeli.
- Aşılama zamanı ile ilgili en ufak bir değişimden kaçınılmalı.
- Köpekleri vahşi hayvanlardan mutlaka uzak tutmalı.
- Köpeklerin sosyalleşme zamanlarında enfekte olma ihtimali bulunan mama ve su kapları ile temas etmelerine izin verilmemelidir.
Sonuç
Köpeklerde gençlik hastalığı, ciddi ve ölümcül olabilen bir viral enfeksiyondur. Ancak düzenli aşılama ve doğru önlemlerle bu hastalığın önüne geçmek mümkündür. Köpeğinizi gençlik hastalığından korumak için veteriner hekiminizin önerilerine uymalı ve köpeğinizin aşı takvimine sadık kalmalısınız.
Sıkça Sorulan Sorular (FAQs)
1. Gençlik hastalığı aşısı ne kadar sürede bir yapılmalıdır? Gençlik hastalığı aşısı, köpeklerde 3 yılda bir tekrarlanabilir. Ancak veteriner hekiminizin önerilerine göre bu süre değişebilir.
2. Gençlik hastalığı belirtileri ne zaman ortaya çıkar? Gençlik hastalığı belirtileri, enfeksiyonun ilk 3 ila 6 gününde ortaya çıkabilir ve aşamalı olarak ilerler.
3. Gençlik hastalığından korunmak için başka hangi önlemler alınabilir? Gençlik hastalığından korunmak için köpeğinizi vahşi hayvanlardan uzak tutmalı, enfekte olma ihtimali bulunan mama ve su kapları ile temas ettirmemelisiniz. Ayrıca köpeğinizin düzenli olarak aşılandığından emin olmalısınız.